Choroby paznokci

Paznokcie są przydatkiem skóry pełniącym wiele funkcji, które ułatwiają życie codzienne. Można do nich zaliczyć ochronę opuszek palców oraz przed urazami, zwiększenie zdolności manipulowania drobnymi przedmiotami i ułatwienie chwytania, umożliwienie bardziej precyzyjnych ruchów palców oraz zwiększenie wrażliwości dotykowej.
Jedną z bardziej wartościowych cech paznokcia jest to, że może służyć jako element diagnostyczny chorób układowych i skóry. Najczęstsze zmiany paznokciowe są spowodowane takimi chorobami jak: grzybice paznokci, infekcje, łuszczyca, liszaj płaski. Wrodzone zaburzenia płytek paznokciowych

Zmiany zanikowe
- atrofia
- aplazja

Zaburzenia połączenia płytki paznokciowej z łożyskiem
- oddzielanie się płytki paznokciowej
- złuszczanie płytki paznokciowej

Zmiany przerostowe
- szponowatość
- paznokcie rurkowate (pachyonychia)
- zespół żółtych paznokci

Zmiany paznokci w przebiegu innych chorób
- grzybicy
- infekcyjnych
- łuszczycy
- liszaju płaskim i innych dermatozach grudkowych
- spowodowane urazami mechanicznymi
- paznokcie wrastające

Niedobór niektórych aminokwasów, witamin i mikroelementów może spowodować zaburzenia we wzroście płytek paznokci. Głównym białkiem paznokci jest keratyna. Jest to nierozpuszczalne białko zawierające w dużej ilości aminokwasy siarkowe - cysteinę (17%) metioninę (0,5%). Dieta uboga w te aminokwasy może doprowadzić do osłabienia struktury paznokci ich ścieńczenia, rozwarstwień (głównie poprzecznych), łatwiejszej urażalności i kruchości.

Zmiany zanikowe paznokci

Polegają na ścieńczeniu płytek paznokciowych lub jej całkowitym zaniku. Stan miejscowy zależy od rozległości i zaawansowania procesu chorobowego.

Zmiany zanikowe paznokci wrodzone są wyrazem tzw. "defektu ektodermalnego" polegającego na zaburzeniach wzrostu różnych struktur i narządów pochodzących z tej samej części zarodka płodowego. Często obserwuje się więc współistnienie zaburzeń rozwoju paznokci, włosów, stawów czy nawet układu nerwowego.

Zmiany zanikowe mogą pojawiać się także w związku z niektórymi chorobami przebiegającymi w obrębie macierzy i niszczącymi płytkę paznokciową.

Szponowatość

W chorobie tej dochodzi do znacznego przerostu i wydłużania się płytek paznokciowych. Na skutek znacznego przerostu płytki paznokciowe tracą połysk i przyjmują ciemnobrązową barwę. W przypadkach zaawansowanych zmian dochodzi do zakrzywiania się paznokci dając obrazy przypominające rogi baranie.

Przyczyny szponowatości są różne:
- u osób młodych najczęściej spowodowane są wielokrotne urazy płytek paznokciowych
- u osób w wieku podeszłym zmiany związane są z zaburzeniami odżywiania paznokci

Paznokcie rurkowate (wrodzone pogrubienie paznokci)

Jest to dziedziczna choroba często współistniejąca z nadmiernym rogowaceniem dłoni i stóp.
Paznokcie są zgrubiałe i nadmiernie uwypuklone w osi długiej, szersze u podstawy i zwężające się na wolnym końcu płytki. Pod płytką paznokciową gromadzą się zbite masy rogowe silnie związane z łożyskiem.

Palce pałeczkowate Hipokratesa (palce dobosza)

W schorzeniu tym dochodzi do przerostu i rozszerzeniu płytek paznokciowych, a dystalne części palców powiększają się. Taki obraz przypomina pałeczki dobosza - stąd nazwa. Zmiany w obrębie palców rąk towarzyszą ciężkim i przewlekłym chorobom układu oddechowego i serca.

Zespół żółtych paznokci

Paznokcie są w tym przypadku wyraźnie zgrubiałe, nieelastyczne, nadmiernie wypukłe co nadaje im kształt beczułkowaty. Obrąbek paznokci jest zgrubiały i spadzisty jakby wysztancowany, natomiast łąkotka jest zupełnie niewidoczna. Pogrubiałe płytki paznokciowe często przyjmują żółtawą lub żółtawo-zieloną barwę - stąd nazwa . Choroba często towarzyszą zastojowi chłonki w kończynach i astmie.

Szorstkość paznokci

Przyczyna choroby jest nieznana. Zmiany w obrębie płytek paznokciowych pojawiają się najczęściej w dzieciństwie czasem dopiero w wieku dorosłym. Paznokcie mają szorstką powierzchnię jakby posypana szarym pyłem. Zmianom tym często towarzyszy wklęśniecie paznokcia.

Koilonychia - wklęśnięcie płytki paznokciowej

Przyczyną tego schorzenia są najprawdopodobniej zaburzenia w synchronicznym wytwarzaniu dwóch warstw płytki paznokciowej. Do zmian te często towarzyszą różnym chorobom ogólnoustrojowym.

Objawy - Środkowa część płytki paznokciowej ulega szerokiemu płytkiemu zagłębieniu, a wolny brzeg paznokcia unosi się i wywija ku górze.

Oddzielanie się płytki paznokciowej

Zmiany polegają na rozwłóknieniu części łożyskowej paznokcia9i stopniowym oddzielaniu płytki od podłoża. Oddzielanie rozpoczyna się na wolnym brzegu i postępuje w kierunku macierzy. Zmiany te często współistnieją z innymi chorobami skóry (głównie w łuszczycy) choć mogą pojawiać się bez żadnej uchwytnej przyczyny.

Złuszczanie płytki paznokciowej

Zmiany polegają na całkowitym oddzielaniu i złuszczaniu pytek paznokciowych. Zmiany rozpoczynają się od nasady płytki paznokciowej. Często złuszczanie jest spowodowane znacznymi zaburzeniami w odżywianiu paznokcia, lub towarzyszy ciężkim chorobom infekcyjnym, odmrożeniom, lub urazom mechanicznym.

Bielactwo paznokci

Zmiany paznokciowe określane tym mianem nie mają nic wspólnego z bielactwem nabytym skóry. Są to zaburzenia w wytwarzaniu prawidłowej płytki paznokciowej stąd powinno się używać dla tego defektu określenia - bielactwo rzekome paznokci.

Przyczyny powstawania zmian to:
- mechaniczne - głównie manipulacja narzędziami kosmetycznymi w okolicy nasady paznokci, urazy i mikrourazy płytki paznokci.
- toksyczne - obserwowane w zatruciach metalami (talem, arsenem)

Objawy
Zmiany mają charakter zmleczeń płytki paznokciowej o kształcie linijnym, pasmowatym, kropkowanym, gałązkowatym, nieregularnym.
Zmiany najczęściej ustępują po wyeliminowaniu czynnika prowokującego. Jednak powstałe zmleczenia pozostają widoczne na płytce aż do jej złuszczenia.